Nhà lá là gì? Đây chắc hẳn là hình ảnh quen thuộc với hầu hết người Việt Nam. Nhà lá là một trong những công trình kiến trúc lâu đời nhất được ông cha ta truyền lại. Nó không chỉ mang nhiều giá trị truyền thống quý báu mà còn có nhiều công dụng, ngày nay những ngôi nhà lá vẫn xuất hiện trong cuộc sống hiện đại. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp thêm thông tin giúp bạn tìm hiểu thêm về nhà lá.
Nhà lá là gì?
Những ngôi nhà lá vẫn xuất hiện trên mọi miền đất nước Việt Nam. Độc đáo nhất là kiến trúc nhà lợp lá cọ, nhà lợp dừa ở miền Bắc và Tây Nam Bộ. Bên cạnh nhà lợp lá cọ miền Bắc theo cảm giác cổ điển, hoài cổ, mang đậm nét dân gian thì nhà mái lá dừa cho ta cảm giác thoải mái, mát mẻ, như được hòa mình vào thiên nhiên.
Nhà lá được làm bằng các loại lá, ghép lại với nhau, nhà thường không có vách ngăn. Khung nhà có thể làm bằng gỗ, tre, nứa,… Hoặc hoàn toàn bằng lá như lá cọ, lá chuối, lá dừa,…
Chính vì vẻ đẹp mộc mạc này mà ngày nay nhà lá vẫn được sử dụng cho các công trình như nhà ở, khu nghỉ dưỡng, resort, homestay,…
Cách phân loại nhà lá?
Theo mục đích sử dụng và chất liệu làm nên nhà lá, có thể chia nhà lá thành 2 loại phổ biến:
Nhà lá truyền thống
Đây có lẽ là kiểu nhà lá được nhiều người biết đến nhất. Nó được làm từ những loại lá cây dễ kiếm như lá cọ, lá dừa, tre, nứa, gỗ… Tiêu biểu là chòi lá, nhà lá nổi trên sông, nhà lá miền Tây…
Nhà lá hiện đại
Là mô hình nhà lá được thiết kế trên nền tảng của nhà lá truyền thống nhưng có những biến tấu, cách tân về vật liệu xây dựng, trang trí và thiết kế nội thất hiện đại, tiện nghi hơn so với nhà lá truyền thống.
Cabin hiện đại có thể được xây dựng bằng tường bê tông, tường gạch, vách ngăn hoặc kính bao quanh. Chỉ có mái nhà vẫn còn truyền thống.
Mẫu nhà lá hiện đại này thường xuất hiện ở các homestay, resort, khu nghỉ dưỡng, nhà hàng hay quán cà phê.
Nhà lá thường có ở đâu?
Nhắc đến nhà lá, người ta thường hình dung đến những ngôi nhà mái tranh nằm ven cánh đồng lúa ở vùng quê yên bình, điều này đã được nhiều sách báo mô tả, hình ảnh này đã in sâu trong tâm trí mỗi chúng ta.
Ngày nay, nhà lá được coi là một nét văn hóa của miền Tây sông nước bởi nơi đây có rất nhiều ngôi nhà lợp tranh. Do đặc điểm sinh hoạt của người dân nơi đây và cả vật liệu làm nên ngôi nhà. Hơn nữa, chúng tôi cũng thấy chúng ở các khu vực phía bắc và miền núi.
Trong đô thị, những ngôi nhà lá hiện được sử dụng làm quán cà phê, resort, khu du lịch, homestay, được trang bị điều hòa đáp ứng nhu cầu của du khách. Điều này được rất nhiều du khách đánh giá cao do được trải nghiệm cảm giác mộc mạc mà ngôi nhà lá mang lại.
Các loại vật liệu dùng để làm nhà
Ở nước ta có rất nhiều vật liệu dùng để làm nhà tấm, tùy theo từng vùng miền sẽ có cách biến đổi và sử dụng khác nhau.
Các loại vật liệu cơ bản để làm nhà tấm:
-
Vật liệu làm vách: Vật liệu phổ biến để làm vách nhà lá thường là tre, nứa, đất sét, rơm rạ hoặc gạch.
-
Vật liệu che phủ: đối với mái nhà, các tấm lợp thường được làm từ các loại lá như lá cọ, lá dừa, lá mía… Nhưng phổ biến nhất vẫn là lá cọ, lá dừa.
Nhà lá cọ
Cây cọ không chỉ sản xuất dầu cọ mà còn để lại lá. Lá cọ có hình rẻ quạt, có rãnh sâu nên thích hợp làm mái, vách che mưa nắng, gió. Ngoài ra, thân cây còn có thể dùng làm cột nhà, cầu dây…
Nhà lá dừa
Lá dừa lợp mái nhà không phải là loại cây dừa ra trái mà chúng ta thường thấy. Là cây dừa giống cây đặc hữu của vùng đất phía Nam. Do có nhiều lá bản to, lá dài và thẳng nên rất thích hợp để làm mái lá.
Kinh nghiệm tích lũy từ xưa đến nay là sản xuất nhà mái tranh, công đoạn quan trọng và khó khăn nhất là lợp mái. Cần chú ý đến chất liệu của lá lợp, chọn lá cạn, còn xanh và nhất là đủ già để hạn chế bị thối.
Ưu điểm và nhược điểm của nhà lá
Tuy bị hạn chế về mặt sử dụng so với các loại hình kiến trúc hiện đại ngày nay. Tuy nhiên, nhà tấm vẫn có nhiều ưu điểm và nhược điểm. Dưới đây là phân tích về ưu điểm và nhược điểm của nhà tấm.
Ưu điểm của nhà lá
-
Thời gian thi công nhanh và tiết kiệm chi phí
Các bước làm nhà tấm rất đơn giản, từ khâu chọn nguyên liệu đến khâu thi công. Nguyên liệu rất dễ kiếm và giá thành lại rẻ. Chỉ cần bỏ ra một số tiền không hề nhỏ là có thể sở hữu một ngôi nhà lợp bằng lá. Không chỉ vậy, thời gian thực hiện nhanh chóng.
Chỉ với một khoản chi phí nhỏ và ít thời gian chờ đợi, bạn đã có ngay một ngôi nhà mái tranh mộc mạc, giản dị và đậm chất thôn quê.
-
Dễ dàng cải tạo, sửa chữa
Sở dĩ kết cấu ngôi nhà rất đơn giản nên quá trình sửa chữa cũng dễ dàng, ít tốn công sức và thời gian.
Nhờ ưu điểm này mà nhà mái tranh ngày nay được sử dụng rộng rãi trong các công trình xây dựng phục vụ du khách tham quan, nghỉ dưỡng.
-
Hạn chế tiếng ồn khi trời mưa
Không giống như các loại nhà khác, mái nhà được làm bằng tôn, mái ngói, v.v. Nên khi trời mưa sẽ tạo ra những tiếng ồn khó chịu.
Và do mái lợp bằng lá nên khi trời mưa sẽ ít gây tiếng ồn, mang lại cảm giác dễ chịu cho du khách.
Nhược điểm của nhà lá
Do thiết kế thô sơ, đơn giản nên nhà lá không thích hợp sử dụng lâu dài và cần được thay thế định kỳ. Ngoài ra, vào mùa đông, ngôi nhà lá sẽ lạnh vì nhà lá có nhiều khe hở. Nhà khó lắp điều hòa.
Hơn nữa, nó có giá trị kinh tế thấp, ngày nay không được sử dụng rộng rãi. Chỉ sử dụng trong các khu nghỉ dưỡng, du lịch, cafe, nhà hàng…
Công dụng của nhà lá ngày nay
Dù biết rằng nhà lá không còn được sử dụng rộng rãi như xưa nhưng nó vẫn có những công dụng không thể phủ nhận.
Nhà lá dùng làm nhà ở
Trước đây, những ngôi nhà mái tranh được dùng làm nhà ở vô cùng phổ biến, nhưng ngày nay xã hội ngày càng hiện đại, các kiến trúc nhà ở được xây dựng hiện đại hơn. Vì vậy, rất ít người còn sử dụng những ngôi nhà mái tranh làm nơi ở.
Nhưng bên cạnh đó, vẫn có rất nhiều người yêu thích cảm giác của ngôi nhà lá. Đó là cảm giác thư thái và an tâm. Do đó, những ngôi nhà mái tranh vẫn được xây dựng cho đến ngày nay, đặc biệt là ở các vùng nông thôn.
Nhà hàng, cafe, resort
Nhà lá sử dụng vào kinh doanh nhà hàng, cafe, resort hay khu du lịch đều vô cùng hợp lý. Bởi nhà lá mang đến không gian thoải mái, mới lạ cho du khách.
Hơn hết, chi phí xây dựng thấp giúp các chủ nhà hàng, khách sạn, quán cà phê tiết giảm chi phí và thay vào đó đầu tư vào chất lượng sản phẩm, dịch vụ của mình.
Tổng chi phí xây dựng nhà lá
Tất nhiên, khi so sánh chi phí xây dựng các công trình kiến trúc hiện đại với chi phí xây dựng một ngôi nhà tấm. Sau đó, chi phí xây dựng nhà tấm sẽ tiết kiệm hơn và dễ dàng chi trả hơn. Vậy tổng giá chính xác khi làm nhà lá là bao nhiêu? Hãy cùng nhau tìm hiểu nhé!
-
Nhìn vào cách làm mái tôn có thể thấy đây là kết cấu mái không có hệ thống khung xương tre trên mái, bạn chỉ cần thực hiện công đoạn liên kết các tấm lợp lại với nhau. Không áp dụng khung, mái dốc hoặc tấm tường. Giá thị trường hiện nay khoảng 110.000đ/m2.
-
Về cấu tạo mái lá cọ để tránh nóng và hệ khung kèo trên mái, các giai đoạn hoàn thiện ngôi nhà bao gồm lá cọ và khung xương. Đơn giá tham khảo khoảng 250.000đ/m2.
-
Trường hợp dựng mái theo hệ khung xương có sẵn thì chỉ cần đổ mái, còn lại. Đơn giá của dự án vào khoảng 190.000đ/m2.
-
Trường hợp dưới đây là phần dựng mái lá cọ đã bao gồm phần lắp dựng khung xương mái, chỉ có phần xây dựng bao gồm hệ dầm tay hệ vì kèo và các thanh kèo khác. Đơn giá trung bình khoảng 420.000 đ/m2.
Đây là tổng chi phí xây dựng khi bạn có nhu cầu xây nhà lá. Xây nhà lá không chỉ giúp bạn tiết kiệm chi phí, mà còn có nhiều công năng sử dụng và mang đậm giá trị truyền thống.
Trên đây là những thông tin nhà lá mà chúng tôi tìm được. Ngôi nhà lá vẫn mang những nét kiến trúc thể hiện văn hóa Việt Nam. Cuộc sống ngày càng hiện đại và nhiều áp lực, đã đến lúc con người hướng đến một cuộc sống yên bình không bon chen, xô bồ.
